Göbeklitepe : Tarihin Sıfır Noktası
Bilenler biliyor, unutanlar için bir hafıza tazelemenin tam vakti. Bilim adamlarının tespit edebildiği ve insanlık tarihinin ilk tapınağı Anadolu’da, Yukarı Mezopotamya’da bulunmaktadır. Bu ilk tapınak, insanlık tarihinin bugüne kadar bildiği bütün bilgilerin yeniden gözden geçirilmesine neden olan Göbeklitepe’dir.
Göbeklitepe, köylü Mahmut Kılıç’ın tarlasını karasabanla sürerken bulduğu oymalı “T” taşı Şanlıurfa Müzesi’ne götürmesiyle önemi anlaşılmıştır.
Şanlıurfa Müzesi’nin Alman Arkeoloji Enstitüsü ile 1995’ten beri ortaklaşa yürüttüğü kazılarda, Neolotik döneme ait boyları 3-8 metre, ağırlıkları 40-60 ton olan yabani hayvan (tilki, timsah, aslan, yılan, akrep, boğa, yaban eşeği, turna, yaban bitkileri, yabani bitkiler gibi) figürlü “T” biçimli dikili taşlar bulunmuştur. Yine kazılarda, 8-30 metre çapında dairesel ve dikdörtgen şekilli dünyanın en eski tapınak kalıntıları ve 65 cm uzunluğunda insan heykeli vb. tarihi eserler gün yüzüne çıkarılmıştır.
Ayrıca yerleşik hayata geçişi temsil eden buğdaya da buradaki kazılarda rastlanmıştır. Yine kazı çalışmalarında 160 kapasitelik bira varillerine rastlanılmıştır. Bu da demek oluyor ki, bira insanlık tarihi kadar eski bir tarihe sahiptir.
Kazılarda bulunan arkeolojik eserlerin aynı zamanda mimarlık, resim ve heykel sanatlarının en eski örneklerini oluşturduğunu söylememiz abartı sayılmaz.
Göbeklitepe’nin keşfinden önce dünyanın bilinen en eski tapınağı M.Ö. 5000 yılına ait Malta Adası’ndaki tapınak olarak biliniyordu. Ayrıca Mısır piramitlerinden daha yaşlıdır.
Göbeklitepe, günümüzden 12.000 yıl öncesine dayanan geçmişiyle “Dünyanın En Eski Arkeolojik Tapınağı” dır. M.Ö. 10.000 tarihinde yapıldığı tahmin edilmektedir. Bu anlamıyla tarihin sıfır noktası olarak kabul edilmektedir. 8 hektar alana sahip olan ören yeri, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca 2005 yılında 1.Derece arkeolojik sit alanı ilan edilmiştir. Ayrıca 2011’den beri Unesco Dünya Miras Listesi’ndedir.
Dünyanın çok konuştuğu 12 bin yıllık “Dünyanın En Eski Arkeolojik Tapınağı” Göbeklitepe, bilim insanlarının, ressamların, mimarların, din adamlarının, arkeologların, turistlerin kısaca, her kesimden insanların ilgisini çekiyor ve çekmeye devam ediyor.
Göbeklitepe ile ilgili bir çok kitap yazıldı, makale kaleme alındı ve belgesel hazırlandı.
Göbeklitepe’ye Ulaşım
Urfa il merkezinden 20 km mesafede, Örencik Köyü’nün yakınlarında, çevreye hakim bir tepede yer almaktadır. Özel araçla ya da tur otobüsleriyle ulaşım mümkündür.
Göbeklitepe kazıları, bilimsel bilginin hiçbir zaman durağanlık göstermemekle birlikte sınırları genişlerken; bilgimizin de durağan olmadığı ve sınırlarının sürekli değiştiği gerçeği ortaya çıkmıştır.
Bugüne kadar bildiğimizi sandığımız insanlık tarihini sorgulamamıza neden olan Göbeklitepe yanı başımızda.
Göbeklitepe’yi sizde görün!