CHP, biz halkın iktidar olmasını beklediği bir kitle partisi olmasına karşın bir türlü iktidara gelemediği gibi her geçen gün bu umut ve beklentileri zayıflatan bir süreç yaşamaktayız!
Geçen yazımızda üye kayıtlarındaki sağlıksız yapı ve oluşumdan söz etmiştik. Bu yazıda ise Sağlıksız Delege sistemi ve bu sistemin ilçe ve il yönetimlerine sağlıksız bir şekilde sirayet etmesinden söz edeceğim.
Mahalle Delegasyonlarında mahallenin parti ile daha içli dışlı görünüm sağlayan ya da öyle olduğu sanılan (genelde çıkar beklentisi içinde olan) kişilerin parti tüzüğünü dahi bilmeyen dostlar pazarda görsün mantığı ile kayıt ettiği üyelerden yine aynı mantık ve beklenti ile yazdıkları listelere delege adayı olabilmektedirler.
“Ben seni seçeyim sende beni seçersin karşılıklı olarak!” mantığının egemen olduğu bir yapıda gelişiyor bu işler…
Parti yararından ziyade kişilerin edineceği konum ve statü gereği kayıt olan üyeler ve seçilen delegeler ile İlçe ve İl Başkan ve organları seçilmektedir.
Karşılıklı çıkar ve hatırlara dayalı, sonuç olarak partinin iktidara gelmesine mani olduğu herkesçe dile getirilen delege sisteminin tamamen kaldırılması gerekmektedir. Yapılan ön seçim ve delegasyon seçimlerinin üyeler bazında icra edilmesi baskın olan görüştür.
Bir de seçimlerde; Parti Tüzüğünce her ne kadar “Çarşaf Liste” yöntemini öngörmüş ise de tüzükçe de istisna olarak uygun görülen “Blok Liste” yöntemi tatbik edilmektedir.
Kısaca anlatmak gerekirse, nedir bu Çarşaf ve Blok Liste?
Çarşaf Liste uygulamasında adayların tamamı soyadına göre bir listeye yazılır. Sıralama işlemi çekilen kura ile çıkan ilk harf başta olmak üzere devam eden harflere göre isimler yazılır. Seçimi yapacak olan delege ya da üyeler adayların adının başında ya da sonundaki kutucuğa işaret koyarak dilediği kişileri seçer.
Blok Liste Yönteminde ise; Başkan adayları, kendi listesini kendine yakın ya da yakın sandığı, tabi ki karşılıklı beklentilerin de içinde barındığı bir esasa dayalı ilişkilerle belirlediği kişilerle oluşturduğu listenin tamamına oy verilir.
Çarşaf Listelere getirilen eleştiri, oy tasnifi ve sıralamanın saptanmasın Blok listeye oranla daha uzunca bir süreyi gerektirmesidir. Blok liste de ise farklı renkteki kağıtlara basılmış listelerde tek tek kişiler değil de farklı renkteki kağıtlar sayıldığı için daha kısa süreli ve pratik olarak sonuçlar belli olmaktadır.
Seçimde sayımın daha çabuk sonuçlanması ve ekip anlayışının etkin kılınması adına Blok Liste uygulaması neredeyse yerleşmiş bir yöntem haline getirilmiş ise de demokratik ve rasyonel olanı Çarşaf Listedir ve en demokratik yöntemdir. Çünkü seçici kişiler (Üyeler/delegeler) kendi özgür iradeleriyle oy kullanıp çarşafta adları belirlenmiş olan kişilerden dilediklerine oy verirler. Başkan adaylarının listesine yazdığı ancak oy kullananın hiç de beğenmediği kişiler böylece oy alamamış olur. Seçicilerin teveccühüne mazhar olmuş kişiler aldıkları oy oranlarına göre sıralamaya girer ve asil ve yedek olarak seçilenler aldıkları oy miktarıyla oluşan yönetimlerde konumlanırlar. Hiçbir başkanın listesinde bulunmadığı halde sevilen ve kendini bağımsız olarak gösteren kişilerin de yönetime girme ihtimalleri mevcuttur.
Çarşaf liste uygulamalarında bir de ‘Anahtar Liste Usulü’ vardır. Çok duyulan ve kullanılan bir yöntemdir ki; Başkan Adayları Ekip olarak çalışmayı öngördüğü kişilerin adlarını bir liste olarak bastırıp seçici üye ve delegelere dağıtır. Seçiciler bu listelere bağlı kalırlar ya da bağlı kalmaksızın bütün listelere göz önünde bulundurup her listelerdeki kendi kriterlerine göre uygun gördüğü kişilere oy verir. Her ne kadar Blok Listede bir dayatma olsa da, Çarşaf liste de anahtar liste uygulaması dâhil edilse bile bir dayatma zorlama söz konusu değildir.
Blok listede bir dayatma zorlama olduğu için üyelerce hiç sevilmeyen ve tanınmayan kişiler yönetimlere seçilmektedir. Anahtar liste dâhil edilse bile çarşaf liste uygulamasında sevilmeyen, tanınmayan kişilerin seçilme şansı hemen hemen hiç yoktur.
Parti örgütlerinde söz sahibi olan egemenler blok listeyi savunup uygulamaya devam etseler de, Başkanın çalışacağı ekibi kendi seçme hakkını tanıdığı için daha uyumlu bir ekip çalışması yapılacağı, daha verimli olunacağı tezi savunulsa da, yaşadığımız deneyimler de görülüyor ki bu hiç de öyle değildir. Çıkarları değişen insanlar günü birlik çıkarları istikametinde tavır ve konum alabilmektedirler. Hatta aynı listede blok olarak seçilen kurulların kısa sürede bir birbirine düştüklerini, istifaların olduğunu, istifalar sonucu yönetimden düştüklerini ya da uyumsuzluk ve kavgalarının sonucu yönetimden bile alındıklarını çok tanık olmuşuzdur.
Çarşaf Listeyi daha akılcı ve demokratik olduğunu savunmakla kalmayıp parti içinde daha bütünleştirici olduğu iddiasındayım. Partideki tüm kişiler alınan oylara ve oluşan sıralamaya saygı gösterip içine sindirir. Blok liste ise ayrıştırıcı ve gruplanmaya elverişlidir. Parti içi husumetlere neden olmaktadır. Bir oy fark ile bir listenin kazandığı çok görülmüştür. Yine görülmüştür ki bir oy fark ile kazanan taraf zafer kazanmış edasıyla tavırlara bürünürken kaybeden taraf ise bir sonraki seçime kadar partiye bile uğramadığı gibi mevcut yönetimi hırpalamak için türlü dedikodularla yönetime gelmiş tarafı hırpalamaktadır. Çarşaf listedeyse oluşan yönetimlere saygı duyulur, dağılma, kırılma, ayrışma ve en önemlisi de husumet oluşmaz. Anahtar listeler kolaylıkla delinir. Sevilen sayılan işinin ehli kişiler bağımsız olarak aday olsa bile yönetimlere gelebilirler.
Her ne kadar farklı liste ve gruplardan gelen kişilerden oluşan yönetim, başkanın işini zorlaştıracağı, ekip ruhunu kıracağı gibi tezler savunulsa da, özünde bu mantık yanlıştır. Parti yönetimleri daha bilgili, donanımlı kişilerden oluşacaktır. Başkan adayları da böyle bir yönetim kuruluyla çalışmayı önceden göze alacaktır. Kişiler Parti tabanı olan örgütten aldığı güven ve destek ile hareket edecekleri için davranış ve tutumlarında öz sorumluluk içinde hareket edeceklerdir.
İktidara gelmesini kitleler olarak çok istediğimiz CHP’de tüzük bile çarşaf listeyi zorunlu kılarken, istisna olarak öngörülen blok liste uygulamasında hala ısrarla direnmek iktidara gelememenin ve toplum nezdinde iktidar alternatifi olamamanın bir nedenidir kanımca…
Parti içi demokrasinin yeşermesi, etkin ve sağlıklı olması, partinin güvenilen, sevilen sayılan kişilerden oluşmuş organlarıyla mümkündür…
Bu da kesinlikle Çarşaf liste yöntemini yaşama geçirmemizle ve hatta zorunlu kılmamızla mümkündür!